Het aanwenden van geweld, in het kader van geweldsbeheersing en het uitoefenen van de (politie) taak, is gebonden aan regels en voorwaarden. Geweldsbevoegdheden gebruiken gedurende de daadwerkelijke handhaving van de rechtsorde of verlenen van hulp maken inbreuk op belangrijke rechten. Mag je geweld gebruiken?

Geweldsbeheersing politie, justitie, de Koninklijke marechaussee en andere opsporingsambtenaren (BOA)

Fysiek geweld- en vrijheidsbeperkende middelen toepassen is onderdeel van vakmanschap. Deze staan beschreven in de Politiewet en in de Ambtsinstructie.

Is het geweldsmiddel afgegeven, de ambtenaar of medewerker getraind en het geweld rechtmatig toegepast volgens de regelgeving?

“Aanwenden geweld: gebruiken van fysiek geweld, een geweldsmiddel, ter hand nemen vuurwapen.”

Politiewet en Ambtsinstructie

Geweld mag alleen worden gebruikt als er geen andere opties meer zijn. Binnen een paar seconden besluiten of praten nog voldoende is, of dat je een geweldmiddel gaat inzetten. Onder fysieke en mentale stress de juiste afweging maken of geweld kan en mag worden ingezet op basis van artikel 7 van de Politiewet, al dan niet met gebruik van geweldsmiddelen, zoals beschreven in de Ambtsinstructie.

Douane personeel en justitie medewerkers hebben daarnaast een aangepaste geweldinstructie (douanewet, beleid binnen de penitentiaire inrichting). Particuliere beveiligers vallen niet onder deze geweldsbeheersing (wetgeving). Zij kunnen zich alleen op noodweer of burgerarrest beroepen zoals iedere burger in Nederland.

Meer uitleg vind je in onze blog: zelfverdediging, strafbaar of niet?

Definitie geweld

Praten is een de-escalerende optie om inzet van geweld te voorkomen. Elke dwangmatige kracht van meer dan geringe betekenis op personen en zaken (waaronder ook dieren) daarna is te definiëren als geweld. Zowel iemand stevig vastpakken, duwen, een deur of bijvoorbeeld een (auto) ruit forceren valt onder geweld aanwenden. Hiervoor geldt een melding en registratieplicht.

Registratie geweld

De inzet van fysiek geweld wordt beoordeeld (aard en gevolg) aan de hand van een toetsingskader door de hulpofficier van justitie (HOvJ). Hieruit volgt een korte rapportage (mutatie) of een geweldsregistratie bij meer dan gering letsel, overlijden of gebruik van het vuurwapen.

De uitoefening van de bevoegdheden dient in verhouding tot het beoogde doel redelijk en gematigd te zijn. Je mag niet meer geweld gebruiken dan nodig. Aan het gebruik van geweld gaat zo veel als mogelijk een waarschuwing vooraf.

Onderzoek geweldsregistratie

Afhankelijk van de uitkomsten van het onderzoek (OM) beslist de officier van justitie of de ambtenaar strafrechtelijk wordt vervolgd (schending Ambtsinstructie art.372 Sr). De wettelijke strafuitsluitingsgronden (overmacht, noodweer, wettelijk voorschrift, bevoegd gegeven ambtelijk bevel) en de afweerbevoegdheid zijn onderdeel van de beoordeling. Als er uit feiten en omstandigheden blijkt dat niet rechtmatig, proportioneel en subsidiair gehandeld is kan er geen beroep gedaan worden op de afweerbevoegdheid.

“Afweerbevoegdheid: ter afwending van direct gevaar, noodzakelijkerwijs zwaar letsel of dood tot gevolg.” 

Proportionaliteit (mate van gebruik)

Zijn de risico’s en gevolgen van het geweldsgebruik gerechtvaardigd tot het beoogde doel? Of zijn de risico’s en gevolgen op lichamelijk letsel of schade niet meer in evenredigheid met belang van de aanhouding. Bijvoorbeeld langer doorgaan met fixeren, controleren dan noodzakelijk is. De wapenstok vaker gebruiken (op andere delen van lichaam anders dan de benen of armen).

Subsidiariteit (middel)

Een bepaald geweldsmiddel afwegen tegen de mogelijkheid van een geweldloos alternatief of minder ingrijpend geweldmiddel. Daarna het gekozen middel op de minst ingrijpende wijze gebruiken (verfijning proportionaliteit). Bijvoorbeeld een vuistslag of duwende beweging maken met open hand. Kortom de keuze van de inzet (uitschuifbare) wapenstok, pepperspray, stroomstootwapen, dienst- hond of pistool.

“Fysiek geweld: niet meewerkende verdachte in de boeien krijgen of verzet door een pijnprikkel te breken om naar de grond of muur brengen.”

Professionele beroepshouding

Doorlopende training, geoefend zijn in geweldsbeheersing en regelgeving is onderdeel van het vakmanschap. Kennis van de wet, beleidsregels en fysiek getraind zijn in praktijksituaties zorgt voor een betere uitvoering van geweldsbevoegdheden, de geweldsinstructie en professionele beroepshouding.

Tijdens de AZV-training, ook wel aanhouden en zelfverdediging werken we met realistische scenario’s en omgeving aan verschillende bedreigingen en aanvallen. Op basis van de Regeling Toetsing Geweldsbeheersing (RTGB / P) in combinatie met gevaarsbeheersing, Krav Maga technieken en principes.

Investeren in praktijk gerichte training en persoonlijke ontwikkeling op het gebied van agressiehantering en fysiek geweld met of zonder geweldsbevoegdheden.